Hà Nội kỳ nhân, ký sự - Kỳ 8: thân thể phận huơ loe kèn
Thân khuơ loa kèn trắng trong vốn Hãy trông lại Festival bể Nha Trang 2013: Mở ra nhịp to tặng du lịch nổi nâng niu, chừng bị dán nhãn “hoa tư sản”, hoa thiệt dân, và bị hất hủi suốt một thời kỳ trường bởi vì biến hễ tầng lớp lịch sử.
Tục truyền từ bỏ đời vua Lý xắt cán (1227-1238), Thăng Long ảnh thành Thập tam trạnh (phi lao Giai, Ngọc Hà, bừa bãi Yên, Giảng Võ, Hữu Tiệp...) Ở phía tây kinh đô. Trong đợt khai quất hoàng vách, cạc nhà khảo cổ hỉ chừng chộ vết tích đơn con sông cổ rã bướng qua kinh thành theo hướng đông - tây, chạy phía làng Ngọc Hà xưa, và hụi biếu rằng đây là con sông mang tên sông Ngọc tiến đánh Người về ánh sáng hở đang nên thằng làng Ngọc Hà.
Ngoài trồng trỉa lúa, các trạnh đương trồng tỉa rau, quả và khuơ để cung cấp biếu đế kinh. Hoa trồng ở Thập tam trại cốt tử là sói, lài, huệ, ngâu... Ca dao và tục ngữ Hà Nội nhiều củng: Giếng Ngọc Hà lỡ trong nhỡ đuối Hay: Ngày rằm phứt chợ mua món Lắm quan tiền triều Nguyễn chốc phứt hưu giò muốn ở lại gắt gao Huế vẫn trở ra Bắc đến mua gắt gao ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp thắng trồng trọt cây và hoa vui thú nhận điền viên. Hụi mướn dân hai làng nà cựu lắm tởm nghiệm săn sóc. Ô đi trên lối trục hay các nhành lối xương cuộc mức làng, đâu đâu cũng thấy rõ khuơ là huơ. Hoa Ngọc Hà phủ phục mùa cuộc sống mực người dân bẳn ghê kỳ từ bỏ lễ họp, ma chay, cưới hỏi, cúng lỡi và cả ngày đền. Năm năm sau nhát đoạt Hà Nội, năm 1888, một số mệnh nhà thực quết học người Pháp hãy lập ra Bách Thảo đặng trồng trỉa thể nghiệm danh thiếp loài cây (người dân quen đòi là trại quy hàng hoa) trên cáu mức làng Ngọc Hà và Hữu Tiệp. Ngoài trồng tỉa cạc giống lượng bản địa, viên giám đốc đang mạnh dạn cho gia nhập cạc giống cây nhiệt đới tự lệ Phi, cạc loại môn, nhau, củ, quả tự danh thiếp nước ôn đới ở ngọc trai Âu thích hợp đồng khí hậu miền Bắc. Hoa nhập tự lệ Âu gồm: Qillet (tem chướng), pansee (huơ bướm), marquerite (khuy vàng), violette (khoa tím)... Khu vực trồng huơ Tây đặng lợp kính và chia thành luống hả tạo vào kỳ hoa dị thảo suốt bốn mùa. Giám đốc vườn mượn mượn dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp ra đả vườn. Ban đầu khoa trồng trọt ở đây chỉ phục vụ những gia ách người Pháp trong suốt cạc nhịp đẻ nhật, tết Chính trung (Quốc khánh Pháp 14.7) năng tiệc tùng. Nhờ cậy giàu vườn Bách Thảo nhưng dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp biết hoi hệt các loài huơ mới, vị trước kia gia tộc chỉ trồng trọt huơ mẫu ta một, huệ, hồng, sói, khuy vạn thọ, ngâu, thiên lý... Người trước nhất trồng tỉa những gì khoa mới ở Ngọc Hà là ông Phạm Hữu tỉnh giấc và Trịnh Văn Quang. Thấy huê Tây bán tốt giá như và kỹ tường thuật đừng quá khó vì vậy hết làng buộc mão hai ông, cạc hệt món bản địa vắng dần, cố vào đó là danh thiếp chi khuơ Tây. Đầu vậy kỷ 20, chị em ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp đem khuơ vào phố rao nửa Tây, nửa min “La flơ bà đầm” (mời bà đầm sắm món). Cũng cậy có Bách Thảo, khuơ ở Hà Nội phung phú hơn, thú nhởi huê cũng da thể hơn. Hấp thu văn hóa chơi môn từ bỏ người Pháp đầu tiên là những người tiến đánh ở sở Tây, thanh niên đẩy học trường đoản cú Pháp chạy, trí thức lắm tư tưởng tiến bộ và các gia đình no đủ. Chớ chỉ bày lọ hoa ở bàn đấu khách khứa ngày tết, ngày đền rồng họ cũng trưng khuơ, với cùng khoa là salon Tây. Huơ Tây chẳng chỉ chạy ra văn chương ấu thơ hát mà lại đương là cảm hứng thú biếu các họa sĩ. Bắt giật Thiếu nữ phía môn huệ (trước năm 1954, người Hà Nội gọi món loa kèn là huệ Tây) mực họa sĩ Tô Ngọc Vân hoạ năm 1943 cùng đơn thiếu nữ kệ xác áo trường học trắng nghiêng đầu bay phía lọ môn toát lên một nỗi thèm thuồng vương vít, nhẹ nhõm để biếu là đơn trong danh thiếp bắt giật điển hình mực tàu họp họa Việt trai nửa đầu núm kỷ 20. Mà Thân phận loa kèn thực trắc tang... Năm 1959, bà Hai ở Ngọc Hà quách bán môn loe kèn, bà tường thuật, nhỡ mới hạ gánh xuống thềm phố Cần xài những gần 1 tỷ với dựng Chèo Hai Bà bày đầu hàng đàng thì một người phụ nữ kệ xác quần lụa áo trắng chạy sang lầm bầm: “Bà nào là bán huê tư sản”. Bà đừng hiểu sao lại đòi là môn tư sản, món trồng ra ai mua thì bán. Nghĩ vắt song chộ lắm gì đừng ổn thoả, bà định gánh quách thời đơn người tuồng ông ngoài năm mươi nhìn quẩy khoa rồi biểu: “Bà giò biết hát bộ tư sản đương bị lề đường bu mà đương béng nửa loại khuơ tặng hát tuồng chúng à?”. Nói xong xuôi ông mỗ lấy mũi đất bàn chân lập úp hết sàng môn. Ngọc Hà siêng món trường đoản cú đại hồi cắm cái lượng xuống gắt gao, người nhởi khoa khúc dẫu vứt phứt nhưng mà tã lót cố gắng lên hẵng còn nặng tay, nỡ này kẻ dận đàng lại đang tay “dập Liễu vùi hoa”. Mỏ ác quá, bà co đòn quẩy định phang kẻ chơi hoa lại bạc với hoa thì ông này lớn tiếng: “Bây giờ mà còn bán hoa của bọn thực dân à. Để gọi công an đến xử lý mới được”. Nghe nói công an, mặt bà tái nhợt, vội nhặt những cành hoa loa kèn trắng muốt bỏ vào sàng rồi đi thật nhanh. Nhưng ông kia vẫn còn chưa tha: “Bà kia dừng lại!”. Rẽ sang phố Hàng Cá, bà gánh vội về nhà. Thấy vợ về với gánh hoa còn nguyên, chồng bà đoán có chuyện chẳng lành. Rồi ông ra vườn, băm nát cả mấy sào loa kèn đang nhú hoa, gom lại làm phân. Chuyện loang ra khắp làng và mùa loa kèn năm ấy Hà Nội đã vắng loài hoa trong trắng, tinh khiết. Những người yêu loài hoa này đoán già đoán non chắc năm nay mất mùa. Ông bà quyết định tạm dừng trồng hoa, thay vào đó là trồng thì là, xà lách trên mảnh vườn mà trước đó chưa bao giờ ngừng trồng hoa. Tuy nhiên hợp tác xã nông nghiệp vẫn trồng lay ơn, hồng, cẩm chướng... Để cung cấp cho các cửa hàng dành cho chuyên gia nước ngoài và phục vụ cho đối ngoại của nhà nước. Đầu những năm 1990, cáu vòng đai bắt đầu giàu giá, món Ngọc Hà, Hữu Tiệp chết dần làng cũng vỡ vạc vào. Dân lắm tiền đổ trớt đây và những ngôi nhà cao dạo nhú lên phủ phủ ánh sáng tặng món. Thi hài tàu bay B.52 thoả cắm dưới hầu hạ Hữu Tiệp song qua đây chớ còn mùi hăng mực chia, mùi nồng thứ nước đái và béng từ bỏ đầu làng đến chót làng chớ còn ngan ngào ngạt ngò nhang... ( đang đấu ) Nguyễn Ngọc Tiến |
0 nhận xét: